Milletçe Damağımıza Mükemmel Uyum Sağlayacak Balkan Lezzetleri

Balkanlar; müzikleri ve bize çok benzeyen kültürüyle her zaman samimiyet duyduğumuz bir bölge. Saraybosna, Atina, Belgrad, Üsküp, Priştine, Bükreş her zaman kendimize yakın hissettiğimiz yerlerden oldu. Bu yakınlık sadece coğrafi konumdan kaynaklanmıyor tabii. Balkanlar, lezzetleriyle de ucuz uçak bileti alıp keyfi çıkarılası bir rota. İşte, seni orada bekleyen Balkan lezzetleri…

Balkan yemekleri, tatma şansını elde etmiş kişilerde her zaman unutulmaz lezzet anıları oluşturur. Trakya mutfağında da etkisi hissedilen Balkan lezzetleri, et ve hamur işleri ağırlıklı olsa da bu yemek kültüründe her lezzete yer var. Gelecek gezi planların arasında Balkanlar varsa Balkan mutfağı üzerine kurguladığımız lezzet ve gezi rehberi çok işine yarayacak.

Balkan yemekleri, daha çok et ağırlıklıdır. Hamur işlerinden çorbalara kadar birçok tarife et konur. Et yemekleri, çoğunlukla dana ve kuzu etinden yapılır. Yine de Balkan turunda et yemekleri yiyeceksen yemekte hangi hayvan etinin kullanıldığını sormanı tavsiye ederiz.

Balkan Mutfak Kültürü: Hamur İşleri Onlardan Sorulur

Balkan mutfağı aslında birçok mutfağın birleşimi gibidir. Avrupa ve Asya arasında bir koridor olan Balkanlar, binlerce yıllık kültürleri boyunca birçok medeniyetten etkilenmiş. Bu süreç de Balkan mutfağında muhteşem lezzetlerin oluşmasına katkı sağlamış.

Balkanlarla Anadolu her zaman iç içe yaşamış. Bu durum da iki mutfak kültürünün birbiriyle etkileşim halinde olmasını sağlamış. Türk mutfağı ve Balkan mutfağı, hamur işi ve etten yapılma yemek tarifleri ile çok ünlü.

Makedonlar, Bulgaristan göçmenleri, Arnavutlar veya Boşnaklar, ülkemize gelirken yanlarında nefis yemek kültürünü de beraber getirdi. Börek ve köfte kültürünün dehaları olarak tanımlayabileceğimiz Balkan aşçılar, kendi yemek kültürlerinin yayılmasında aktif rol oynadı.

Balkan lezzetleri, her ne kadar ülkemizde de bulunabiliyor olsa da onları yerinde yemek bir başka.

Börek

Böreğin kökeninin neresi olduğu bir hayli tartışmalı. Bu tartışmalardan çok uzakta, Balkanlardan çıkan en iyi börekleri denemekte fayda var. Kahvaltıda, akşam yemeğinde veya atıştırmalık olarak Balkanlarda en önem verilen lezzet olan börek, hemen her Balkan ülkesinde kendini gösteriyor. Özellikle Boşnak yemek kültüründe muhteşem lezzet olarak anılan Boşnak böreği tarifini mutlaka denemelisin.

Boşnak mutfağında hamur işinin yeri büyük. Bir çeşit börek olan Boşnak mantısı, Balkanlarda denemen gereken bir lezzet. Birçok Boşnak aşçı, bu böreği kendine has yöntemlerle yapıyor. Yani en iyi Boşnak böreğine ne zaman denk gelebileceğini asla bilemezsin.

Pleskavitsa

İşte Balkan ülkelerinin hepsinin birden en sevdiği yemek çeşidi. Pleskavitsa, hamburgeri andırsa da eti bildiğimiz hamburger etine hiç benzemiyor. Genelde ekmeğin arasına yerleştirilen dana eti, daha sulu ve oldukça yağlı. Domates ve çeşitli soslarla lezzetlendirilen bu müthiş yemeği tüm Balkan şehirlerinde bulabilirsin

Gömlek Köftesi

Eski dönemlerde kuzuların yavruladığı bahar aylarında, çiftlik ağalarının bereketi müjdelemek için yaptıkları bir köfte gömlek köftesi. Dana kıymasından hazırlanan köfte, yağa sarılır ve yağ ateşte yavaş yavaş eriyerek köfteye lezzet katar. Yağın ateşe sıçramasıyla mangal sürekli alev alır. Yani bu yemeğin yapılışını izlemek de ayrı bir zevk. Trakya mutfağının bu ünlü lezzetini daha çok Yunan kasabalarında görebilirsin.

Ahtapot Izgara

Ve bir Yunan lezzeti daha… Bu seferki öneri bizim alışkın olduğumuz bir lezzet değil. Fakat balıkseverler için kesinlikle farklı ve lezzetli bir tecrübe. Yunanistan’da tutulan ahtapotlar deniz suyundan kalma tuz ile güneşte bekletilir ve sonrasında ızgarası yapılır. Ahtapot ızgara özellikle eğlence sofralarının vazgeçilmez menüsü.

Kızların Rüyası

Orijinal ismi karadordeva olan bu yemek, bir çeşit biftek. Fakat halk arasında kızların rüyası olarak biliniyor. Adını bir Sırp prensinden alan yemek, dana bifteğin rulo şeklinde hazırlanmış hali. Patates kızartması ve Tatar sosu ile ikram edilen bu lezzetin en iyilerini Belgrad restoranlarında bulabilirsin.

Damat Paçası

Kaynak

Rumeli mutfağının yıldızıyla devam ediyoruz: Damat paçası. Rumeli kültüründe damatlar için yapılan bu tavuklu hamur işi tarifi, servis edilirken bol yoğurt ve yağ ile süslenir. Balkan göçmenlerinin Türk mutfağına kattığı bu lezzet, eski zamanlarda kız evini ziyaret eden damat için hazırlanırmış.

Elbasan Tava

Arnavut göçmenlerin Elbasan kentinden getirdiği bir lezzet Elbasan tava… Kuzu etinin pek revaçta olduğu Arnavut mutfağı, esnaf lokantalarının sevilen ana yemeği Elbasan tava tarifiyle rüştünü ispatlıyor. Elbasan tavanın aslında Trakya mutfağına ait olduğu da söyleniyor. İsmine bakınca ilk teori daha mantıklı görünüyor tabii ki.

Su Bidesi

Su böreği, Bulgar mutfağında su bidesi olarak geçiyor. Bulgaristan’a yolun düşerse ya da Bulgaristan göçmenlerinden tanıdığın varsa bir su bidesi yersin artık. Peynirli börekte kim daha iyi? Arnavutlar mı, Boşnaklar mı, Bulgarlar mı, yoksa Türkler mi? Bilemiyoruz, bizce hepsi çok lezzetli.

Arnavut Böreği

Kaynak

Balkan sofralarının en ünlü lezzetlerinden biriyle devam ediyoruz. Arnavut böreği tarifi, sadece açma yufka ile yapılabilen ve ana malzeme olarak pırasa ile hazırlanan bir lezzet. Etlisi, ciğerlisi, ıspanaklısı ve peynirlisi de yapılır; ama en makbulü pırasalısıdır.

Balkan Mutfağının Vazgeçilmez Çeşnileri ve Tatlandırıcıları

Balkan mutfağında baharatların önemi büyük. Birçok köfte ve börek içi tariflerinde baharat ve tatlandırıcılara yer verilir. Kullanım miktarı ise dengelidir. Balkan mutfağında tuz kullanımı da oldukça dengelidir.

Üzüm Sirkesi

Balkan mutfağında salataların vazgeçilmez tatlandırıcılarından biridir. Üzüm sirkesinin yanı sıra elma sirkesi de Balkan mutfağında sevilir.

Kuru Nane

Özellikle yoğurtlu meze tariflerinde kullanılır.

Kırmızı Biber

Kırmızı biberin yanı sıra toz biber de Balkan mutfağında sıkça kullanılır. Anadolu mutfağına göre daha dengeli bir şekilde kullanım olduğunu belirtelim.  

Yoğurt

Balkan mezelerinin en çok tercih edilen yiyeceklerinden biridir. Yoğurtla birçok meze yapılır.

Balkan Mutfağında Salata ve Mezeler

Balkan mutfağındaki mezelerin ünü, tüm dünyayı aşmış durumda. Özellikle Yunan ve Arnavut mezeleri, birbirinden lezzetli.

Biber Turşusu

Balkan mutfağında biberin yeri önemli. Sabah kahvaltılarında közlenmiş biber yenilmesinin yanı sıra biber turşusu da birçok ana yemeğin yanında servis edilir.

Ajvar Sos

Hafif ve çok sevilen Sırp lezzeti ajvar, bir çeşit sos. Patlıcan, sarımsak, közlenmiş biber ve kırmızı biber ile yapılan ajvar, mükemmel bir yemek eşlikçisi. Bu sosun türemesine sebep Sırplar olsa da tüm Balkan şehirlerinde bulunan bu lezzet, ekmeğe sürülerek de yeniyor; fakat en çok et yemeklerine yakışıyor.

Balkan mezeleri saymakla bitmez. Biz sana sadece isimlerini verelim, Balkan yolculuğunda denk geldikçe denersin.

• Lutenitsa
• Girit mezesi
• Mamzana

Balkan Mutfağı Hakkında İlginç Bilgiler

• Arnavut ciğeri, Arnavut pilavı, Arnavut böreği… Tabii ki bu tarifler, Arnavutluk’ta bu isimlerle bilinmiyor. Hatta Arnavut ciğeri, bir Türk yemeği. Söylentilere göre Osmanlı zamanlarında ciğerin çoğunlukla Arnavut askerler tarafından -ucuz olması sebebiyle- tercih edilmesi sayesinde bu ismi kazanmış.
• Kuru fasulyenin ilk önce Balkan mutfağında görülmüş olması muhtemel. Aslında Amerika’dan 1500’lü yıllarda dünyaya yayıldığı düşünülen kuru fasulye, Marmaris’te bulunan Tavşan Adası’nda, arkeolojik bir kazıda mezardan çıkarılmış. MS 4. yüzyıla tarihlenen kuru fasulyeler, bu tarifin Balkan mutfağından Anadolu mutfağında bulunabileceğini gösteriyor.
• Balkan mutfağı, Anadolu mutfağıyla iç içe geçmiş demiştik. Bunu bazı tariflerin isimlerinden de anlayabiliriz. Yunanca’dan bazı örnekler verelim: Yaprak sarma (dolmadakia), barbun (barbounia), midye (mydia), güveç (giouvetsi)…