Sürdürülebilir Turizm | Ekoturizmin Öne Çıktığı Ülkeler

Yolda olmanın verdiği coşkuyu, özgürlüğü ve keşfetme isteğinin getirdiği mutluluğu bir kere hissettiğimizde sonsuza kadar değişiyoruz. O duyguları yenilemek ve tekrar tekrar yaşamak, sürekli seyahat etmek istiyoruz.

Ancak dünya popülasyonundaki hızlı artış, küresel iklim değişiklikleri, doğal afetler gibi sorunlar turizm sektörünün ve seyahat algısının değişmesine yol açıyor, yeni trendlerin ve alternatif turizm destinasyonlarının ortaya çıkmasına sebep oluyor. 

Bu yazımızda hayli yaygınlaşmaya başlayan ve doğal alanlara karşı duyarlı olmayı gerektiren ekoturizm, yeşil ve sürdürülebilir seyahat gibi kavramları inceleyeceğiz; doğanın sunduğu görsel şölenin, yerel kültürlerin peşine düşeceğiz. Hazırsan başlayalım, son yılların seyahat trendlerinden olan bu kavramları detaylandıralım. 

Sürdürülebilir Turizm Nedir? 

Turizm birçok ülkenin en önemli gelir kaynağı ve iş potansiyeli durumunda. Ancak tüm dünyaya yayılan endüstriyel atıklar, ekolojik dengenin bozulması ve kültürel mirasların yok olması gibi problemler farklı bir düşünce biçiminin doğmasına yol açtı. 

Seyahat etmekten hoşlanan bireyler olarak bazen seyahat hakkının getirdiği sorumlulukları unutabiliyoruz. Sürdürülebilir seyahat ya da turizm denilen anlayış ise tam da bu noktada ortaya çıkıyor ve bilinçlenmeyi ifade ediyor.

Dünya Turizm Örgütü’ne göre sürdürülebilir seyahat kavramı; biyolojik çeşitliliği, temel ekolojik süreçleri, kültürel bütünlüğü korumayı ve tüm kaynakların ekonomik, sosyal ve estetik ihtiyaçlar doğrultusunda yönetilmesini sağlamayı hedefliyor.

Ekoturizm ya da yeşil seyahat kavramları ile de örtüşen ve benzer prensipleri paylaşan sürdürülebilir seyahat anlayışı, kalabalık şehirlerden yeşil ormanlara kadar her türlü seyahat biçimini ve varış noktasını da kapsıyor. 

Gelin, ekoturizm ile sürdürülebilir seyahat anlayışı arasındaki ayrıma göz atalım ve ekoturizm ilkelerine bakalım.

Ekoturizm ile Sürdürülebilir Seyahat Arasındaki Farklar Nelerdir?

Ekoturizm en yalın şekilde söylemek gerekirse doğal çevreyi, yaban hayatını ve yerel halkın kültürünü korumaya yönelik “sorumlu” seyahat şeklidir. Sürdürülebilir seyahat ise daha kapsayıcıdır ve çevre, ekonomi, sosyo-kültürel yönler arasında meydana gelen bir turizm biçimidir. Bu noktada ekoturizmin, sürdürülebilir seyahatin ya da turizmin bir parçası olduğunu söyleyebiliriz.

İkisi arasındaki farkın temelinden bahsetmek gerekirse… Sürdürülebilir turizm, doğa dostu ve korumacı olma ihtiyacından çok daha fazlasını ifade eder. Sürdürülebilir seyahat; çevreye, doğaya, yaşadığımız dünyaya ve hatta toplumumuza karşı sorumlu olmayı gerektirir.

Sürdürülebilir turizm; çevre bütünlüğünü, sosyal adaleti ve bölgesel ekonomiyi en üst düzeye çıkarmayı hedeflerken ekoturizm ise daha bireysel bir çabayı anlatır. 

Sürdürülebilir Turizmi Neden Önemsemeliyiz?

Sürdürülebilir seyahat olgusunu öncelikle yaşadığımız gezegen, sonrasında da gelecek nesiller için önemsemeliyiz. Ekolojik dengenin bozulmadığı, yerel kültürlerin korunabildiği, tarihi değerlerin yaşayabildiği, temiz ve sağlıklı bir dünyaya ihtiyacımız her zamankinden fazla.  

Sorumlu davranışlar ve ekosistemin dengesini korumaya yardımcı olabilecek eylemlerle doğa üzerindeki olumsuz etkileri azaltabiliriz. Tabii turizm endüstrisi her gün gelişiyor ve daha fazla insan seyahat etme şansına erişiyor, ancak yarın gidecek bir yere ihtiyacımız olursa diye bugün daha sorumlu olmalıyız.

Ayrıca yerel halkları ve kültürleri korumak sadece bu topluluklara yarar sağlamaz, aynı zamanda bize farklı deneyimler yaşama imkanları da sağlar.

Ekolojik dengeye, ekonomiye ve sosyal çevreye önem veren bu seyahat uygulamaları açısından senin yapabileceğin şeyler de mevcut; ama öncelikle ekosistemimize zarar veren karbon emisyonundan bahsedelim.

Karbon Emisyonu Nedir? 

Karbon emisyonu denilince zihinlerde farklı şeyler uyanıyor ancak karbon emisyonu aslında sera gazı emisyonudur ve en basit anlamda bu gazların atmosfere salınması anlamına gelir. Sera gazlarının büyük bir çoğunluğunda karbon molekülüne rastlanır. Örneğin Kyoto Protokolü’nde sera gazı olarak adlandırılan 6 gazın 4 tanesinde karbon molekülü bulunur. 

Karbon emisyonu ve sera gazının dünyada artmasının başlıca sebepleri ise; 

• Kontrolsüz nüfus artışı,
• Sanayileşme,
• Küresel enerji talebinde artış,
• Artan şehirleşme ihtiyacı,
• Yeşil alanların azalması,
• Gazlarının kontrolsüz bir biçimde doğaya salınmasıdır.

Ayrıca market alışverişinde kullandığımız poşetler, her gün kullandığımız parfüm ve deodorantlar, ayakkabıların ham maddesi olan plastikler dahi atmosfere karbon salınmasını sağlar.

Karbon salınımı, zararlı gazların atmosfere karışmasına, hava sirkülasyonunun engellenmesine, atmosferdeki faaliyetlerin yavaşlamasına ve atmosferin özelliklerinin bozulmasına neden olur ve bunlar da iklim sorunlarına yol açar. Mesela karbon salınımı arttıkça küresel ısınma sorunu derinleşir. Küresel ısınmanın etkileri sonucunda ise buzullar erir, hayvanların nesli tükenir, canlı hayatı riske girer. Yani bir domino etkisi göstererek dünyadaki yaşam tehlikeye girer. 

Kişisel olarak atmosfere bıraktığımız karbon miktarını engellemek için “Azalt, yeniden kullan ve geri dönüştür.” felsefesi içerisinde yapabileceğin bazı eylemler ise şu şekilde:

Atıklarına Dikkat Edebilirsin

Doğaya atılan cam şişeler ya da plastikler, gezegenimiz açısından ciddi bir sorun teşkil ediyor. Öyle ki Pasifik Okyanusu’ndaki plastik atıklar, Türkiye’nin iki katı büyüklüğünde bir alanı kaplıyor. Bu nedenle seyahatlerini daha yeşil ve daha sürdürülebilir hale getirmek için yapabileceğin öncelikli eylem, geri dönüşüm konusunda duyarlı olmak. 

Bazı atıkların doğadan yok olması bin yıllar sürüyor. O yüzden sadece seyahatlerinde değil, gündelik yaşamında da atıklarını uygun şekilde bertaraf etmeyi alışkanlık haline getirebilirsin.

Doğa Dostu Yerlerde Konaklayabilirsin

Zaman zaman kendimizi şımartmayı seviyoruz ve abartıdan hoşlanabiliyoruz, ancak sürdürülebilir seyahat açısından doğa dostu olmak ilk şart. O yüzden seyahatin sırasında doğa dostu konaklama sunan ve hizmet veren otelleri, hostelleri, pansiyonları ya da tatil köylerini tercih edebilirsin.

Yolcuklarını Daha Az Eşya ile Gerçekleştirebilirsin 

Çoğunlukla kısa sürecek bir tatil ya da seyahat için bile büyük bir valiz hazırlarız. Hiç giymeyeceğimiz elbiseleri, ayakkabıları, aksesuarları yanımızda götürürüz. Ancak şunu unutmamalısın ki yükün hafif olursa yolculuk için kullandığın araçlar da hafif olur. Bu hafiflik de karbon emisyonu ve yakıt tüketimi gibi konulara olumlu şekilde yansır. 

Seyahatlerinde Yerel Halka Karışabilirsin 

Seyahat ettiğin bir yerde yerel kültürün parçası olmak, yeni şeyler öğrenmeni sağlayabilir ve bu türden paylaşımlar sana farklı anlamlar kazandırabilir. Seyahat ettiğin yerlerdeki gönüllü programlara katılarak topluluk etkinlikleriyle hem daha ilgi çekici yerler görebilir hem de yeni insanlar tanıyabilir ve başka insanlara yardımcı olmanın mutluluğunu yaşayabilirsin.

Sürdürülebilir turizm anlayışı ve yeşil seyahat gibi kavramları incelediğimize göre bir de ekoturizmin öne çıktığı ülkelere, rotalara bakalım mı?

Çevreci ve Sessiz Ulaşım Araçlarını Kullanabilirsin

Özellikle eski kuşaklar günümüzdeki kadar kolay seyahat edemediği için bir yerden bir yere giderken sıklıkla özel araçlarını kullanmak istiyorlardı. Ancak günümüzdeki konforlu, çevreci ve sessiz alternatifleri göz önünde bulundurunca sadece seyahatlerde kullanmak için araç sahibi olmak, modası geçmiş ve ekolojik olmayan bir olgu halini aldı. 

Ayrıca artık bir yerden bir yere gitmenin en kolay ve en hızlı yolu uçmak. Ancak bu konuda ekolojik olarak dikkat edilmesi gereken detaylar var. Mümkün olduğunca çevreci seçeneklere yönelmek gerekiyor. Mesela Pegasus’un filosunda bulunan A321 Neo uçakları, yeni nesil çevreci motorları ile çevresel ayak izlerini azaltıyor. Sahip oldukları yeni nesil LEAP-1A motorların teknik özellikleri sayesinde önceki modellere göre en az %50 daha sessiz olan A321 Neo’ların yıllık karbon salınımları da çok daha az. Bu konuda daha fazla bilgi edinmek istersen Pegasus Sürdürülebilirlik Merkezi sayfasını ziyaret edebilirsin.

Ayrıca A321 Neo’larda kanat uçlarında yapılan modifikasyonlarla birlikte önceki modellere göre en az %15 yakıt tasarrufu sağlanıyor. Ekosistemimiz açısından bu tür çevreci ve daha sessiz araçlara yönelebilirsin.

Sürdürülebilir turizm anlayışı ve yeşil seyahat gibi kavramları incelediğimize göre bir de ekoturizmin öne çıktığı ülkelere, rotalara bakalım mı?

Ekoturizm ile Dikkat Çeken Ülkeler: Doğal Yaşama Doyacağın Rotalar

Yerel halka, doğaya ve çevreye duyarlı olmayı önemseyen ekoturizm, son yıllarda tüm dünyaya yayılmış durumda. Doğa gezileri ve kültürel seyahatler yapabileceğin, farklı deneyimler yaşayabileceğin rotalardan bazıları şu şekilde:

İsveç: Ekoturizmin Öncüsü 

İskandinav Yarımadası’nın en önemli parçalarından biri olan İsveç, nefes kesen yeşil alanları ve refah seviyesiyle olduğu kadar çok kültürlü yapısıyla da dikkat çekiyor. Ekoturizmin doğduğu ülkelerden biri olan İsveç, kalite standartları ve geri dönüşüm konusundaki titizliği ile de fark yaratıyor.

Çöplerin ve atıkların geri dönüştürülmesi konusunda hayli hassas olan İsveç, doğal ve kültürel yaşama saygı konusunda da bir örnek. Bölgesel ekonomi ve sürdürülebilir çevresel aktivitelerin desteklendiği İsveç, ekoturistler açısından hayli cazip bir rota. 

Stockholm Uçak Bileti Ara

İsviçre: Dünyada Bir Cennet

İsviçre; Alpler, Jura Dağları ve İsviçre Platosu arasında bölünen küçük bir cennet. Kuzeyinde Almanya, batısında Fransa, güneyinde ise İtalya’nın bulunduğu İsviçre, gölleri ve doğal güzellikleriyle benzersiz bir coğrafyada bulunuyor. 

Alp Dağlarının en estetik ve göz alıcı zirvelerinden Matterhorn ile ünlü olan İsviçre’de görülmesi gereken birçok doğal durak yer alıyor. 1484 göl, 12.900’den fazla küçük gölcük ve çok sayıda şelalenin bulunduğu İsviçre seni çağırıyor.  

Rusya: Doğal Mirası Bir Başka 

Rusya Federasyonu ya da kısaca Rusya, 17 milyon km²’lik yüz ölçümüyle dünyanın en büyük ülkesi. Tüm dünyanın sekizde birini kaplayan bu devasa ülke, doğal ve kültürel miraslar açısından da oldukça zengin. Dünyanın en geniş topraklarına sahip olan Rusya’nın tarihi de hayli eskiye dayanır.

Ekoturizm faaliyetlerinin her geçen gün biraz daha geliştiği Rusya’ya geldiğinde “Avrupa’nın Akciğeri” olarak anılan Karelia Ormanlarını ya da Kaliningrad Bölgesi’ni ziyaret edebilirsin. Rusya; çok kültürlü yapısı, tarihi dokusu ve doğal alanlarıyla ilham veren bir ülke, bizden söylemesi.

Moskova Uçak Bileti Ara 

İspanya: İber Yarımadası’nın Güzeli 

Avrupa’nın güneybatısında, İber Yarımadası’nda bulunan İspanya, Fransa’dan sonra Batı Avrupa’daki en büyük ülke. Güneyde ve doğuda Akdeniz’e, kuzeyde ise Atlantik Okyanusu’na kıyısı olan İspanya, binlerce yıllık tarihi ile eşsiz bir kültür durağı.

Nefes kesici manzaraları ve baştan çıkarıcı atmosferiyle ünlü olan İspanya, yerel kültürlere katkıda bulunan yapısıyla önemli bir ekoturizm bölgesi. Doğanın içinde kaybolabileceğin onlarca güzergah, milli park ve koruma altında tutulan alan ucuz uçak bileti fiyatlarına bakman için seni davet ediyor.

Norveç: Fiyordlarla Dolu Bir Macera

Norveç, Kuzey Avrupa’da İskandinav Yarımadası’nın batısında bulunuyor. Finlandiya ve İsveç gibi komşuları olan bu güzel ülke, muhteşem bir coğrafyada yer alıyor. Refah seviyesi yüksek yemyeşil bir ülkede yaşayan Norveçlileri Birleşmiş Milletler, dünyanın en mutlu insanları olarak tanımlıyor. “Dert yok tasa yok, tabii mutlu olurlar!” diyebilirsin. Bunu derken çok soğuk bir ülke olduğunu düşünerek kendini avutabilirsin. 

Norveç’in bir sürü verimli ve yemyeşil fiyordu bulunuyor. Ülkenin en büyük, iyi bilinen ve popüler cazibe merkezlerinden biri ise Geiranger Fiyordu. Sürdürülebilir turizm cenneti olan Norveç’te Røros, Lærdal ve Setesdal gibi köyler de ekoturizm için ziyaret edilebilecek duraklar arasında yer alıyor. 

Oslo Uçak Bileti Ara

Romanya: Transilvanya Yaylalarını Ziyaret

Orta, Doğu ve Güneydoğu Avrupa’nın kesişiminde bulunan Romanya, doğal güzelliklere sahip bir bölgede yer alıyor. Romanya’nın Ekoturizm Derneği (AER) de ülkenin doğasını korunmayı ve ekoturizm hizmetlerini geliştirmeyi amaçlayarak bisiklet turları, nehir raftingi, ata binme ve Ţara Dornelor’un dağlık bölgesinde doğa yürüyüşü gibi etkinlikler düzenliyor.

Transilvanya yaylalarında Romanya’ya has, geleneksel bir yaşam tarzı deneyimleyebilirsin. Etnik kıyafetlere sahip yerli insanlarla tanışabilir ve muhteşem bir doğanın kucağına kendini bırakabilirsin.  

Bükreş Uçak Bileti Ara

İtalya: Güney Tirol Rüyası

İtalya, Güney Avrupa’da İtalya Yarımadası’nı kaplayan hem tarihi hem turistik bir güzergâh. Mimarisi, tarihi dokusunun hissedildiği sokakları ve yemekleriyle sevdiğimiz bu ülke aslında ekoturizm konusunda da ziyaret edilebilecek bir durak. 

Özellikle doğal güzelliklerinin aklını başından alacağı Kuzey İtalya’da bulunan Güney Tirol, ekoturizm anlamında hayli gelişmiş bir nokta. Alpleri içine alan bölgede doğayı korumak için çok fazla çalışma yapılıyor. Yenilenebilir enerji kullanmaları, kayak merkezlerinde kar üretimi için yağmur suyu tercih etmeleri ve teleferik sayesinde araç trafiğini minimuma indirmeleri bunların birer kanıtı. İtalya’nın başka bir yüzü olan kayak merkezlerini ziyaret edip kış seyahati yapmak istersen ekoturizm için Güney Tirol’ü ziyaret edebilirsin. 

Milano Uçak Bileti Ara

Yazımızın sonuna geldik, ancak dilersen Sürdürülebilir Turizm Hakkında Ne Kadar Bilgilisin? testimizi çözebilir ve bilgilerini test edebilirsin.